Miesiączka, czyli stres i wykluczenie w szkole

Pierwszą miesiączkę dostałam bardzo późno, bo w wieku 16 lat. Długo nie mogłam się jej doczekać. Zastanawiałam się, czy wszystko ze mną okej, bo koleżanki z klasy już miały. Z perspektywy czasu nie wiem, gdzie mi się tak spieszyło!

Tak zupełnie szczerze, nigdy tego nie ukrywałam – jestem z niezamożnej rodziny, chociaż moi rodzice zawsze ciężko pracowali. Pamiętam nawet taki mroczny okres kryzysu, gdy przez chwilę w gimnazjum jadałam w stołówce szkolnej obiady z Pajacyka. Czasami jak rozmawiam ze znajomymi o dzieciństwie, to trudno im to zrozumieć. Może dzisiaj zrozumieć będzie łatwiej – koronawirus pozbawił wiele osób pracy, lub przyciął pensje. Niektórzy z Was dostają wypłaty ze sporymi opóźnieniami i kilkanaście razy dziennie sprawdzają stronę banku wyczekując przelewu. Są sytuacje, gdy ktoś bardzo się stara, a i tak dostaje od życia po tyłku. Pamiętam, jak mój ojciec brał nadgodziny, do pracy jeździł rowerem, a wszystkie psujące się w domu rzeczy naprawiał samodzielnie. I jak mama robiła też wszystko co mogła i potrafiła zawsze upolować taniej dobre produkty z krótkim terminem. Ale wystarczyła sroga zima i konieczność dokupienia węgla, by był finansowy dramat.

Gdy słyszę, że ubóstwa menstruacyjnego nie ma, to aż się we mnie gotuje. Jest. Ludzie raczej nie chwalą się, gdy są w trudnej sytuacji, bo spotka ich jedynie ostracyzm.
I chociaż w moim domu zawsze jakieś podpaski były, to miałam koleżanki, u których ich brakowało. Opowiem Wam trochę o szkolnych wspomnieniach i o tym, jakie zmiany chciałabym zobaczyć na świecie.

Chciałabym opowiedzieć o niepewności młodych dziewcząt, które mają bardzo nieregularne miesiączki i stale muszą być w gotowości. Ja byłam taką dziewczyną. Nigdy nie wiedziałam kiedy pojawi się kolejna miesiączka. 15 dni po poprzedniej, czy 40? Przecież to wcale nie działa jak w zegarku, a przynajmniej – nie na początku. Nie wiedziałam też jaka będzie. Pierwsza była skromna, obfitość drugiej mnie przestraszyła i chociaż miałam dwie podpaski w plecaku, to szybko okazało się, że na cały dzień w szkole to jednak trochę mało. Nerwowo co chwilę sprawdzałam, czy nie mam poplamionych spodni. Wyjść do toalety w trakcie lekcji też nie możesz bo „przecież była przerwa!”. Co z tego, że trwała pięć minut, a ty jeszcze nie wiedziałaś, że w połowie geografii zaczniesz krwawić. Zresztą ogarnięcie tematu w 5 minut w toalecie bez mydła i kosza na śmieci jest niewykonalne, jeśli podczas tych samych 5 minut musisz się jeszcze przemieścić z klasy do klasy.

A wychowanie fizyczne? Czytam różne opracowania na ten temat i miesiączka nie jest przeciwwskazaniem do treningu (wiele kobiet osiąga nawet lepsze wyniki w zawodach) ale no właśnie. Kobiet. Niektóre z nas podczas miesiączki zwijają się z bólu. Obecnie korzystam z kubeczka menstruacyjnego i jest mi z nim bardzo dobrze, ale jako nastolatka wolałam podpaski, bo tampony mnie przerażały i nie umiałam sobie z nimi poradzić. Poza tym wymagają nienagannie czystych rąk, a w kabinie szkolnej toalety strach czegokolwiek dotknąć. Nawet jeśli jakimś cudem było mydło, to przecież trzeba jeszcze otworzyć i zamknąć za sobą drzwi. Jak tu wykonać komfortowo różne ćwiczenia, gdy nie jest się pewnym czy podpaska da radę?

Bo nie wiem czy wiecie, ale ja wiem, więc się podzielę – są dziewczęta, którym rodzice dają paczkę podpasek na cały miesiąc i ma wystarczyć. Ja dostaję od nich wiadomości rozpoczynające się od „jak wytłumaczyć mamie?”. Bo są mamy, które uważały, że jak jej było ciężko, to też sobie poradzisz. Są takie, które mają skąpe miesiączki i nie przyjmują do wiadomości, że córka może mieć inaczej, więc zakładają, że podpaska wystarczy jej na dwie godziny. Są też takie, które same żyją w przemocowych związkach (przemoc ekonomiczna to też przemoc) i tak samo podpaski wylicza im partner.

Wiecie co mi się marzy? Siostrzeńska sztama. Poczucie, że możesz liczyć na koleżankę, która będzie miała podpaskę w razie co. Albo pielęgniarkę w szkole czy zaufaną nauczycielkę. A Wy mi często piszecie, że w szkole nie ma pielęgniarki, a jak jest to czujecie się, jakbyście chciały wyłudzić miliony ze spółki skarbu państwa. Albo dostajecie ligininę. I wiecie co? Nawet jak my rozmawiamy z mamami i jesteśmy przygotowane, to nasze koleżanki mogą być w innej sytuacji. Diametralnie różnej.

Często słyszę, że gdyby w każdej szkolnej łazience był koszyczek z tamponami, wkładkami i podpaskami, to wszyscy by kradli. Uważam, że ten argument jest smutny i tylko dowodzi jak postrzegamy podstawowe artykuły higieniczne. Papieru i mydła jakoś masowo się nie kradnie, gdyby taki koszyczek był normą, każda kobieta czułaby się bezpiecznie. A nawet jeśli ktoś spakuje do plecaka pięć podpasek, to co? To będzie tylko znaczyć, że był w potrzebie. Jeśli takie koszyczki byłyby wszędzie, nikt nie miałby potrzeby ich nadużywać.

Obecnie pandemia sprawiła, że w szkolnych toaletach pojawiło się mydło i środki do dezynfekcji. Czasami nawet kosze na śmieci! Nie oznacza to jednak, że sytuacja dziewcząt uległa poprawie, bo szybciutko wróciła edukacja zdalna. Niedawno wiadomość napisała do mnie młoda dziewczyna, która w odpowiedzi na sugestię, by mama dokupiła dodatkową paczkę podpasek usłyszała: „na co ci, przecież i tak siedzisz w domu”. Wyjaśnię od razu – dziewczyna nie może wziąć z zapasu mamy, bo mama jest po menopauzie i już nie korzysta.

Dlatego chciałabym wysunąć propozycje zmian jakie chciałabym widzieć. Skoro system nie działa, możemy spróbować pomóc sobie same. Siostrzeńsko. Jak możesz zostać zmianą?

• Możesz mieć zawsze awaryjny tampon i podpaskę w torebce czy plecaku, albo kilka.
• Możesz informować o tym koleżanki i zachęcać je do tego samego. Powiedzieć: słuchajcie, w razie co, ja zawsze mam zapas, także w razie problemów śmiało się do mnie odzywajcie. Dla mnie to nie jest i nie było tabu, ale jeśli bardzo się wstydzisz – możecie ustalić jakieś hasło. Ja jestem zwolenniczką mówienia wprost, żeby nie budować kolejnych barier ani poczucia, że to coś wstydliwego.
• Możesz i masz prawo zgłaszać do sanepidu, gdy szkoła nie zapewnia koszy na śmieci i mydła. Najpierw najlepiej uderzyć z tematem do dyrektora, ale warto interweniować w tej sprawie. To są podstawowe środki higieniczne i nie można odbierać uczniom godności. Absolutne minimum nie podlega dyskusji.
• Możesz omówić z wychowawcą lub samorządem szkolnym kwestię wychodzenia do toalety na lekcji. Uczniowie są często zbywani, bo „mogli się wysikać na przerwie”, a dziewczyna, którą zaskoczył w takiej sytuacji okres czuje się przerażona. Warto o tym szczerze pomówić, albo poprosić rodzica, by poruszył kwestię na zebraniu, jeśli atmosfera w szkole nie pozwala na dialog.

Nigdy nie zapomnę, jak chłopcy śmiali się z plamy na spodniach mojej koleżanki, która nie była świadoma, że miesiączka ją właśnie zaskoczyła. Przez resztę przerwy chodziła z tyłkiem zakrytym bluzą, a później uciekła z lekcji i szybciej wróciła do domu. Wiecie, że śmiały się z niej też dziewczyny? Że „JeSt PrZeCieŻ cOś tAkIeGo jAk PoDpAsKa”. Jeny 🥺
Proszę, nie dołączajcie nigdy o takich śmiechów. A jeśli ktoś śmieje się z drugiej osoby, warto zareagować. Marzy mi się siostrzeństwo.

Partnerem tego materiału jest firma Vuokkoset, która produkuje ekologiczne podpaski, wkładki i tampony. Zdrowsze dla środowiska (podpaski i wkładki z linii 100% Bio są biodegradowalne w warunkach domowych, możesz je nawet wrzucić do kompostownika). Więcej informacji znajdziesz na stronie https://vuokkoset.pl/linia-bio/, a jest o czym czytać, bo to produkty, których nie bieli się chlorem, więc znacznie spada ryzyko podrażnień.

I słuchajcie dziewczyny, oni są tak spoko, że po prostu chcą partnerować wpis wiedząc, że używam kubeczka. Zależy im na zrzucaniu tabu z menstruacji. Ja od siebie dodam, że jeśli kogoś nie stać na ekologiczne podpaski, to nie ma co się wpędzać w poczucie winy. To jest właśnie element ubóstwa menstruacyjnego, gdy musisz wybierać tańsze, a nie te, które chcesz. Aż się smutno robi, gdy o tym pomyślę! Produkty Vuokkoset dostępne są od października w sieci Rossmann. Ja dostałam dwa zestawy, a ten drugi trafi do jadłodzielni. To taka szafka i lodówka, gdzie można podzielić się produktami z tymi, którym ich brakuje. Czy to nie jest piękne?

Psst, podrzucam też wersję na Youtube. Marka Vuokkoset nawiązała współpracę z Różową Skrzyneczką i wkrótce produkty trafią do skrzyneczek w całej Polsce. Vuokkoset bierze udział w akcji dla szkół.

Wszystkie materiały powstały w ramach akcji #siostrzeństwo